1995 yılında yazmış olduğum kitabımda LİDERLİK tanımını şöyle yapmışım;

ONBİRİNCİ BÖLÜM

LİDERLİK:
Daha önce ki bölümlerde insanların patronlara değil liderlere ihtiyacı olduğunu söylemiştik.
Hemen lider mi olununr, lider mi doğulur? Diye soracaksınız. Benim cevabımda lider olunur olacaktır.
Hiç kimse annesinden lider olarak doğmaz. Liderlik konusunu bir kaç bölüm halinde anlatmaya çalışacağım.
Öncelikle lider olabilmeniz için bazı özelliklere sahip olmanız ve lider olmayı istemeniz gereklidir.
Madem bu kadar kolaysa neden liderlerin sayısı bu kadar az diye sorabilirsiniz. Bu sandığınız kadar kolay değildir, bazı ağır yükümlülükleri vardır ve insanlar her zaman kolay olanı tercih ederler. Bundan dolayı da lider olabilmek için çaba sarfetmezler (Daha önce lokomotifle vagonun farkını anlatmıştık).
Peki, lider de bulunması gereken özellikler nelerdir?
Öncelikler;
1. bağlılık; Herşeyden önce bir lider kendine, çalışanlarına, müşterilerine, çevresine, ailesine her zaman bağlı olmalıdır. Sadakatsizlik hiç bir zaman hoşgörüyle karşılanmaz.
Şunu bilin ki, siz diğer insanlara bağlılığınızı isbatlayamazsınız, onlarda aynı şeyi size yapacaklardır.
2. Cesaret; Bir lider her zaman her konuda ve her ortamda cesur olmak rizikoları göğüslemek zorundadır. İşte lider sayısında ki azlığın bir sebebi de budur. Her kes kaptan olmak yeine gemiyi ilk terkeden olmayı tercih edecektir.
3. Tutku; İyi bir lider her zaman her konuda tutkuludur. Asla maymun iştahlılık göstermez bu yönünüz zayıfsa tekerleksiz bir arabadan hiç bir farkınız kalmaz.
4. Zihinsel güç; Lider en zor durumlarda bile sinirlerine sahip olabilen, daima sağlıklı kararlar alabilen kişidir. Atatürk tepeye çıkıp işgalciler için ‘’Geldikleri gibi giderler’’ sözünü söylerken infiyalde olduğu bu durumda zihinsel gücüne güveniyordu.
5. Fiziksel güç; Size daha önceki ankette gerektiğinde 12-18 saat çalıabilirmisiniz diye sormuştum.
İşte liderliğin farkkını ortaya koyan bir temel öğe de budur. Liderler, her türlü zorluğa rağmen devamlı ayaktadırlar. Her kezin pes ettiğ durumlarda bile bitmeyen enerjileriyle yola devam ederler.
Bunu sağlayabilmek içinde düzenli bir hayata sahip olmanız gereklidir.
6. Sezgi; Bazı durumlarda çok ani kararlar vermeniz gerebilir ve elinizde yeterli düzeyde bilgi yoktur. Sonuç ya olumlu ya da olumsuz olacaktır. Bu noktada ancak sezgilerinize güvenebilirsiniz.
7. Kararlılık; Her zaman her konu da kararlı bir kişilik sergilemek zorundasınız. Kararsız insanlar yalnızca alay konusu olurlar.
Gazetelere bakın, her buna benzer konularda yazılar çıkar. Birisi çıkar birşeyler söyler, karşı tarafdan bir tepki gelince de hemen geri adım atar. Ne kadar komik bir tablo, öyle değil mi?
8. Rekabet; Bunu defalarca yineliedim. Rekabetten asla korkmayınız. Rekabet her şekilde itici bir güçtür. İnsanı daha iyiye doğru yönlendirir.
9. Özgüven ;Her zaman yalnızca kendinize güvenin (Zaten hep yalnız olacaksınız).
Tarihe bir bakın, pek çok lider zor durumlarda yalnız bırakılmıştır. Ama asla pes etmemişler, özgüvenleriyle istedikleri yerlere gelmişler.
10. Güvenirlilik; Pek çok durumda pek çok insan hayatlarını size endeskleyecektir. Onların bu güvenini boşa çıkarmayın, hep dürüst ve güvenilir olarak kalın.
Ne kadar zengin olursanız olun, bir gün bunun değişmeyeceğini garantisini kimse veremez. Bir gün yardıma ihtiyacınız olursa ve yardım alırsanız, bu yalnızca size güvendikleri içindir.
Son Çin İmparatoru’nun hayatına bir bakın, o güneşin oğlu olarak doğdu, bahçivan olarak öldü. Ona kimse yardım elini uzatmadı. Çünkü, o kimsenin güvenini kazanacak birşey yapmadı.

Lider Olmayı İstemek:
Demiştik ya, lider olmayı istemeniz gereklidir diye.
Bunu başarabilmek içinde;
1. Her şeyden önce faredilme arzusunda olmalısınız.
2. Her türlü olumsuzluklarda savaşmaya hazır olmalısınız.
3. Sizin liderliğiniz diğerlerinin yapabildiklerinden ve yapamadıklarından fazla olduğu sürece kalıcıdır.
Bakın Vehbi KOÇ’a her yerde anlatılır her yerde konuşulur.
Bakın tarihdeki liderlere, hala yaşaıyormuş gibi anlatılırlar.
İşte, liderlik budur.
4. Hazırlıklı ve deneyimli olmak zorundasınız. Liderlik, liderlicilik oynamaya hevesli insanların harcı değildir.
5. Çok çalışmaya hazır olun, alın terinin olmafığı yerde liderlik olmaz.
6. Karşılık beklemeden özveri de bulunmalısınız.
7. Her zaman doğal davranmalısınız. Bulunduğunuz yer başınızı döndürmeye başladıysa, aşağıya düşmeye hazır olun.
8. Sizin de hatalarınız olacağını kabul edin. Bundan ders alın ve tekrarlayın.
Şu Dünya’nın haline bir bakın, her tarafta kan her tarafta şiddet, sanki tarihte hiç örnekleri yokmuş gibi, insanlar hala birilerinin gırtlağını sıkarak sorunlarına çözüm arıyor. Aynı duruma siz de düşmeyin.

Liderlik Sorumluluğu:
Öyle kolay kurtulmak yok, ‘’Ben lider oldum, en büyük benim’’ demekle lider olunmuyor. Sizin sorumluluklarınız da var.
Şöyle kısaca göz gezdirirsek;
1. Liderler, astları ve onların arasında ki motivasyonu, dürüstlüğü ve adaleti yerleştirmek zorundadırlar. Bunu da anlatarak değil bizzat yaşayarak gösterebilirsiniz. Yani ‘’İmamın dediğini yap, yaptığını yapma’’ kuralı burada geçerli değildir.
2. Herkese güven duygusu aşılamalısınız.
3. İnsanları küçümsememli, onların yaptıkları işlere değer vermeli, görevine bağlı olmayanlara da asla hoşgörü göstermemelisiniz. Zaten bunun tersi de adaletsizlik olur. Maalesef ki, Türkiye de bu durum farklı alglılanmakta, işe yaramaz insanlar baştacı edilmekte, işe yarayan insanlar da köşeye itilmekte.
4. Liderler hem kendilerini hemde astlarını yetiştirmek zorundadırlar.
5. Liderler, astlarına devamlı yön vermeli, amaçsız hareket etmelerini önlemelidir. Ve denetlemelidir.

Liderin Adaleti:
Osmanlı İmparatorluğu öncesinde babası oğlu Osman Bey’e yönetimi devrederken iki tavsiye de bulunmuş;
Dmiş ki; Başta olduğun sürece ülke de ne zaman bir sorun ya da yokluk hasıl olsa bunu önce sen yüklenmeye çalış, sonra tâbânâ sonra da halkına yükle. Ne zaman da paylaşılması gereken bir ganimet ya da refah söz konusu olursa bunu önce halkına dağıt, sonra tâbânâ en sonunu da kendine. Yaşadığımız şu günlerde bunun tam tersi olmakta, ne zaman ülke de bir sorun olsa bu tamamiyle halka yüklenmekte, ne zaman da bir ganimet olsa bunu yukardakiler götürmekte.
Buna liderlik değil, sadece derebeylik denir, zorbalık denir.

Disiplin:
Bir liderin inşa etmek zorunda olduğu diğer bir kurumda budur.
Bunu yaparken;
1. Ahlak ve disiplinin merkezi olduğunuzu unutmayın.
2. Elemanlarınızın disiplini sizin onlara verebildiklerinizle ölçülüdür. Siz disiplinsizseniz onlarda öyle olacaktır.
3. Disiplin deyince asık suratlı, höt diyen kişiler anlaşılmamalıdır. Onlar lider değil ancak gardiyan olabilirler.
4. Liderler asla disiplin eksikliğine göz yummazlar.
Disiplinsizlik nezle gibidir, kısa sürede herkese bulaşır.

Kararlılık:
1. Liderler sorumluluk taşıyan kararları kendileri verirler.
2. Liderler tam bilmedikleri konularda karar vermezler, sağduyularını kullanırlar.
3. Herkese yeterli düzeyde yetki vererek, astlarınında karar verme duygusuna sahip olmalarına çalışırlar.
4. Liderler verdikleri yanlış kararlardan dolayı asla başkalarını sorumlu tutmazlar.
5. İyi liderler asla zamanından önce harekete geçmezler.
6. Liderler verdikleri kararlarda, herkesin yararına olanı tercih ederler. Egoizm sadece cahillere yakışır.

Ödüllendirme:
İyi bir lider aynı zamanda insanları nasıl ödüllendireceğini bilen bir kişidir. Şöyle ki,
1. Bir insanı kendisinden beklenenden daha azını yaptığında asla ödüllendirmezler. Aksi takdirde sizin onaylamadığınız konularda ki hareketlerinden dolayı da ödüllendirilmeyi beklerler.
2. Her yapılan iş de ödüllendirmezler. Buna uymazsanız insanları ödül vermediğiniz sürece çalıştıamazsınız. Bu onların değil, sizin hatanız.
3. Basit işler için küçük, daha büyük işler içinse büyük ödülller verirler. Bunun tersi olursa ortaya çıkan sonuç çelişkidir.
4. İnsanlara devamlı büyük ödüller vermek yarine onlara güvence verirler. Siz patron olarak büyük işler yaptığınızda devamlı size ödül veriliyor mu?
5. Çalışanların aileleriyle de ilgilenirler. Bu da önemlidir. Onları dinleyin, sorunlarına çözüm getirin.

Her zaman tetikte olun:
1. Şirketinizde her şeye razı olan kişi, şimdi herşeyde mızmızlanıyorsa (Müdürünüz dahi olsa) işten çıkartın .
2. İnsanların siz arkadan vurabileceklerini asla unutmayın. Olmayacak kişiye göstersiğiniz hoşgörü sonunda kalleşlik olarak size dönebilir.
3. İnsanlara boş kalmaları için fazla vakit tanımayın. Bu yeni yeni hoşnutsuzluklara sebep olabilir.
4. Başkalarının başarılarından pay sahibi olmaya çalışan asalaklara fırsat tanımayın.
5. Birlik ve beraberlik her zaman önemlidir, bunu koruyun. Buna eklenebilecek yüzlerce maddeyle liderlik konusu anlatılabilir. Sizin gördiğünüz gibi liderlik, pek çok konuda feragati geektirir. Pek çok şeyden vazgeçmeniz gerekebilir. Ancak, her ne şekilde olursa olsun, sürüde ki koyun olmaktansa sürünün çobanı  olmak evladır.
Asla koyun ya da vagon olmayın.
1995 yılında yazmış olduğum kitabımda LİDERLİK tanımını şöyle yapmışım;
ONBİRİNCİ BÖLÜM

LİDERLİK:
Daha önce ki bölümlerde insanların patronlara değil liderlere ihtiyacı olduğunu söylemiştik.
Hemen lider mi olununr, lider mi doğulur? Diye soracaksınız. Benim cevabımda lider olunur olacaktır.
Hiç kimse annesinden lider olarak doğmaz. Liderlik konusunu bir kaç bölüm halinde anlatmaya çalışacağım.
Öncelikle lider olabilmeniz için bazı özelliklere sahip olmanız ve lider olmayı istemeniz gereklidir.
Madem bu kadar kolaysa neden liderlerin sayısı bu kadar az diye sorabilirsiniz. Bu sandığınız kadar kolay değildir, bazı ağır yükümlülükleri vardır ve insanlar her zaman kolay olanı tercih ederler. Bundan dolayı da lider olabilmek için çaba sarfetmezler (Daha önce lokomotifle vagonun farkını anlatmıştık).
Peki, lider de bulunması gereken özellikler nelerdir?
Öncelikler;
1. bağlılık; Herşeyden önce bir lider kendine, çalışanlarına, müşterilerine, çevresine, ailesine her zaman bağlı olmalıdır. Sadakatsizlik hiç bir zaman hoşgörüyle karşılanmaz.
Şunu bilin ki, siz diğer insanlara bağlılığınızı isbatlayamazsınız, onlarda aynı şeyi size yapacaklardır.
2. Cesaret; Bir lider her zaman her konuda ve her ortamda cesur olmak rizikoları göğüslemek zorundadır. İşte lider sayısında ki azlığın bir sebebi de budur. Her kes kaptan olmak yeine gemiyi ilk terkeden olmayı tercih edecektir.
3. Tutku; İyi bir lider her zaman her konuda tutkuludur. Asla maymun iştahlılık göstermez bu yönünüz zayıfsa tekerleksiz bir arabadan hiç bir farkınız kalmaz.
4. Zihinsel güç; Lider en zor durumlarda bile sinirlerine sahip olabilen, daima sağlıklı kararlar alabilen kişidir. Atatürk tepeye çıkıp işgalciler için ‘’Geldikleri gibi giderler’’ sözünü söylerken infiyalde olduğu bu durumda zihinsel gücüne güveniyordu.
5. Fiziksel güç; Size daha önceki ankette gerektiğinde 12-18 saat çalıabilirmisiniz diye sormuştum.
İşte liderliğin farkkını ortaya koyan bir temel öğe de budur. Liderler, her türlü zorluğa rağmen devamlı ayaktadırlar. Her kezin pes ettiğ durumlarda bile bitmeyen enerjileriyle yola devam ederler.
Bunu sağlayabilmek içinde düzenli bir hayata sahip olmanız gereklidir.
6. Sezgi; Bazı durumlarda çok ani kararlar vermeniz gerebilir ve elinizde yeterli düzeyde bilgi yoktur. Sonuç ya olumlu ya da olumsuz olacaktır. Bu noktada ancak sezgilerinize güvenebilirsiniz.
7. Kararlılık; Her zaman her konu da kararlı bir kişilik sergilemek zorundasınız. Kararsız insanlar yalnızca alay konusu olurlar.
Gazetelere bakın, her buna benzer konularda yazılar çıkar. Birisi çıkar birşeyler söyler, karşı tarafdan bir tepki gelince de hemen geri adım atar. Ne kadar komik bir tablo, öyle değil mi?
8. Rekabet; Bunu defalarca yineliedim. Rekabetten asla korkmayınız. Rekabet her şekilde itici bir güçtür. İnsanı daha iyiye doğru yönlendirir.
9. Özgüven ;Her zaman yalnızca kendinize güvenin (Zaten hep yalnız olacaksınız).
Tarihe bir bakın, pek çok lider zor durumlarda yalnız bırakılmıştır. Ama asla pes etmemişler, özgüvenleriyle istedikleri yerlere gelmişler.
10. Güvenirlilik; Pek çok durumda pek çok insan hayatlarını size endeskleyecektir. Onların bu güvenini boşa çıkarmayın, hep dürüst ve güvenilir olarak kalın.
Ne kadar zengin olursanız olun, bir gün bunun değişmeyeceğini garantisini kimse veremez. Bir gün yardıma ihtiyacınız olursa ve yardım alırsanız, bu yalnızca size güvendikleri içindir.
Son Çin İmparatoru’nun hayatına bir bakın, o güneşin oğlu olarak doğdu, bahçivan olarak öldü. Ona kimse yardım elini uzatmadı. Çünkü, o kimsenin güvenini kazanacak birşey yapmadı.

Lider Olmayı İstemek:
Demiştik ya, lider olmayı istemeniz gereklidir diye.
Bunu başarabilmek içinde;
1. Her şeyden önce faredilme arzusunda olmalısınız.
2. Her türlü olumsuzluklarda savaşmaya hazır olmalısınız.
3. Sizin liderliğiniz diğerlerinin yapabildiklerinden ve yapamadıklarından fazla olduğu sürece kalıcıdır.
Bakın Vehbi KOÇ’a her yerde anlatılır her yerde konuşulur.
Bakın tarihdeki liderlere, hala yaşaıyormuş gibi anlatılırlar.
İşte, liderlik budur.
4. Hazırlıklı ve deneyimli olmak zorundasınız. Liderlik, liderlicilik oynamaya hevesli insanların harcı değildir.
5. Çok çalışmaya hazır olun, alın terinin olmafığı yerde liderlik olmaz.
6. Karşılık beklemeden özveri de bulunmalısınız.
7. Her zaman doğal davranmalısınız. Bulunduğunuz yer başınızı döndürmeye başladıysa, aşağıya düşmeye hazır olun.
8. Sizin de hatalarınız olacağını kabul edin. Bundan ders alın ve tekrarlayın.
Şu Dünya’nın haline bir bakın, her tarafta kan her tarafta şiddet, sanki tarihte hiç örnekleri yokmuş gibi, insanlar hala birilerinin gırtlağını sıkarak sorunlarına çözüm arıyor. Aynı duruma siz de düşmeyin.

Liderlik Sorumluluğu:
Öyle kolay kurtulmak yok, ‘’Ben lider oldum, en büyük benim’’ demekle lider olunmuyor. Sizin sorumluluklarınız da var.
Şöyle kısaca göz gezdirirsek;
1. Liderler, astları ve onların arasında ki motivasyonu, dürüstlüğü ve adaleti yerleştirmek zorundadırlar. Bunu da anlatarak değil bizzat yaşayarak gösterebilirsiniz. Yani ‘’İmamın dediğini yap, yaptığını yapma’’ kuralı burada geçerli değildir.
2. Herkese güven duygusu aşılamalısınız.
3. İnsanları küçümsememli, onların yaptıkları işlere değer vermeli, görevine bağlı olmayanlara da asla hoşgörü göstermemelisiniz. Zaten bunun tersi de adaletsizlik olur. Maalesef ki, Türkiye de bu durum farklı alglılanmakta, işe yaramaz insanlar baştacı edilmekte, işe yarayan insanlar da köşeye itilmekte.
4. Liderler hem kendilerini hemde astlarını yetiştirmek zorundadırlar.
5. Liderler, astlarına devamlı yön vermeli, amaçsız hareket etmelerini önlemelidir. Ve denetlemelidir.

Liderin Adaleti:
Osmanlı İmparatorluğu öncesinde babası oğlu Osman Bey’e yönetimi devrederken iki tavsiye de bulunmuş;
Dmiş ki; Başta olduğun sürece ülke de ne zaman bir sorun ya da yokluk hasıl olsa bunu önce sen yüklenmeye çalış, sonra tâbânâ sonra da halkına yükle. Ne zaman da paylaşılması gereken bir ganimet ya da refah söz konusu olursa bunu önce halkına dağıt, sonra tâbânâ en sonunu da kendine. Yaşadığımız şu günlerde bunun tam tersi olmakta, ne zaman ülke de bir sorun olsa bu tamamiyle halka yüklenmekte, ne zaman da bir ganimet olsa bunu yukardakiler götürmekte.
Buna liderlik değil, sadece derebeylik denir, zorbalık denir.

Disiplin:
Bir liderin inşa etmek zorunda olduğu diğer bir kurumda budur.
Bunu yaparken;
1. Ahlak ve disiplinin merkezi olduğunuzu unutmayın.
2. Elemanlarınızın disiplini sizin onlara verebildiklerinizle ölçülüdür. Siz disiplinsizseniz onlarda öyle olacaktır.
3. Disiplin deyince asık suratlı, höt diyen kişiler anlaşılmamalıdır. Onlar lider değil ancak gardiyan olabilirler.
4. Liderler asla disiplin eksikliğine göz yummazlar.
Disiplinsizlik nezle gibidir, kısa sürede herkese bulaşır.

Kararlılık:
1. Liderler sorumluluk taşıyan kararları kendileri verirler.
2. Liderler tam bilmedikleri konularda karar vermezler, sağduyularını kullanırlar.
3. Herkese yeterli düzeyde yetki vererek, astlarınında karar verme duygusuna sahip olmalarına çalışırlar.
4. Liderler verdikleri yanlış kararlardan dolayı asla başkalarını sorumlu tutmazlar.
5. İyi liderler asla zamanından önce harekete geçmezler.
6. Liderler verdikleri kararlarda, herkesin yararına olanı tercih ederler. Egoizm sadece cahillere yakışır.

Ödüllendirme:
İyi bir lider aynı zamanda insanları nasıl ödüllendireceğini bilen bir kişidir. Şöyle ki,
1. Bir insanı kendisinden beklenenden daha azını yaptığında asla ödüllendirmezler. Aksi takdirde sizin onaylamadığınız konularda ki hareketlerinden dolayı da ödüllendirilmeyi beklerler.
2. Her yapılan iş de ödüllendirmezler. Buna uymazsanız insanları ödül vermediğiniz sürece çalıştıamazsınız. Bu onların değil, sizin hatanız.
3. Basit işler için küçük, daha büyük işler içinse büyük ödülller verirler. Bunun tersi olursa ortaya çıkan sonuç çelişkidir.
4. İnsanlara devamlı büyük ödüller vermek yarine onlara güvence verirler. Siz patron olarak büyük işler yaptığınızda devamlı size ödül veriliyor mu?
5. Çalışanların aileleriyle de ilgilenirler. Bu da önemlidir. Onları dinleyin, sorunlarına çözüm getirin.

Her zaman tetikte olun:
1. Şirketinizde her şeye razı olan kişi, şimdi herşeyde mızmızlanıyorsa (Müdürünüz dahi olsa) işten çıkartın .
2. İnsanların siz arkadan vurabileceklerini asla unutmayın. Olmayacak kişiye göstersiğiniz hoşgörü sonunda kalleşlik olarak size dönebilir.
3. İnsanlara boş kalmaları için fazla vakit tanımayın. Bu yeni yeni hoşnutsuzluklara sebep olabilir.
4. Başkalarının başarılarından pay sahibi olmaya çalışan asalaklara fırsat tanımayın.
5. Birlik ve beraberlik her zaman önemlidir, bunu koruyun. Buna eklenebilecek yüzlerce maddeyle liderlik konusu anlatılabilir. Sizin gördiğünüz gibi liderlik, pek çok konuda feragati geektirir. Pek çok şeyden vazgeçmeniz gerekebilir. Ancak, her ne şekilde olursa olsun, sürüde ki koyun olmaktansa sürünün çobanı  olmak evladır.
Asla koyun ya da vagon olmayın.
 http://www.slideshare.net/muzafferdonmez/img-17496667